Publikacje

Strona główna / Publikacje / Uwarunkowania zrównoważonego rozwoju gmin objętych siecią Natura 2000 w świetle badań empirycznych

redakcja naukowa Artur Bołtromiuk


Uwarunkowania zrównoważonego rozwoju gmin objętych siecią Natura 2000 w świetle badań empirycznych

Warszawa 2011, 383 s.
Wydawca: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
ISBN 83-89900-40-8

cena: 30 zł


Książka powstała w wyniku badań realizowanych w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN w ramach projektu rozwojowego „Społeczno-gospodarcze uwarunkowania zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich objętych siecią Natura 2000 na terenie Zielonych Płuc Polski” (nr 11001204) finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Treści zawarte w poszczególnych rozdziałach tej książki są efektem ponaddwuletniej pracy wielu autorów. Chociaż teksty tu prezentowane powstały w wyniku badań empirycznych zlokalizowanych na terenie Zielonych Płuc Polski (ZPP), to jednak ich rezultaty można ekstrapolować na inne regiony kraju, w których funkcjonuje Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000. Regulacje prawne stworzone w celu ochrony cennych przyrodniczo siedlisk i gatunków w jednakowym stopniu bowiem dotyczą życia społeczno-gospodarczego wszystkich gmin w Polsce posiadających w swoich granicach obszary ESE N2000. Przedstawione w książce wyniki badań należy traktować jako ich wstępny etap, rejestrujący stan wyjściowy, niezbędny w przyszłości do obserwowania zmian i analizy wpływu sieci Natura 2000 na rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich.

SPIS TREŚCI
1. Koncepcja, metody i organizacja badań (Artur Bołtromiuk)

Wprowadzenie s. 11
Cele i zakres badań s. 13
Analizy na poziomie regionu s. 18
Procedura doboru gmin s. 27
Badania na poziomie gmin s. 34
Studia przypadków s. 38

2. Zróżnicowanie przestrzenne poziomu komponentów zrównoważonego rozwoju na obszarach wiejskich Zielonych Płuc Polski (Monika Stanny)

Wprowadzenie s. 41
Struktura badania i metody badawcze s. 43
Analiza przestrzenna komponentów rozwoju zrównoważonego s. 47
Podsumowanie i wnioski s. 54

3. Sytuacja finansowa gmin objętych siecią Natura 2000 na tle regionu Zielone Płuca Polski i kraju (Beata Pięcek)

Wprowadzenie s. 61
Dochody ogólne gmin – poziom i dynamika zmian s. 64
Poziom i dynamika zmian dochodów własnych gmin oraz ich polityka podatkowa s. 68
Własny potencjał dochodowy – struktura, poziom i zakres zmian s. 77
Podsumowanie i wnioski s. 92

4. Charakterystyka badanych gmin objętych siecią Natura 2000 (Adam Czarnecki, Artur Bołtromiuk)

Wprowadzenie s. 97
Charakterystyka geograficzno-przyrodnicza s. 98
Komponent gospodarczy s. 106
Komponent społeczny s. 117
Komponent środowiskowy s. 128
Podsumowanie i wnioski s. 136

5. Formalne strategie rozwoju badanych gmin objętych siecią Natura 2000 (Danuta Guzal-Dec)

Wprowadzenie s. 141
Planowanie zrównoważonego rozwoju na poziomie gminy – dokumenty planistyczne i programowe s.144
Analiza formalna strategii rozwoju s. 147
Analiza rzeczowa strategii rozwoju s. 151
Podsumowanie i wnioski s. 159

6. Rola samorządów gminnych w zarządzaniu zrównoważonym rozwojem obszarów wiejskich regionu Zielone Płuca Polski (Magdalena Zwolińska-Ligaj)

Wprowadzenie s. 163
Rzeczywiste i pożądane działania samorządów gminnych s. 165
Charakterystyka lokalnych uwarunkowań zrównoważonego rozwoju s. 173
Podsumowanie i wnioski s. 182

7. Świadomość ekologiczna mieszkańców i ich postawy proekologiczne (Barbara Perepeczko)

Świadomość ekologiczna jako przedmiot badań s. 187
Społeczności wiejskie wobec środowiska przyrodniczego – opinie i działania s. 191
Poziom świadomości ekologicznej mieszkańców regionu ZPP s. 201
Podsumowanie i wnioski s. 208

8. Rozwój pozarolniczej przedsiębiorczości wiejskiej (Marek Kłodziński)

Wprowadzenie s. 213
Ogólne tendencje rozwoju sektora MSP oraz mikroprzedsiębiorczości w Polsce s. 216
Rozwój przedsiębiorczości wiejskiej w regionie ZPP s. 223
Pomoc unijna a rozwój przedsiębiorczości wiejskiej s. 228
Rola władz lokalnych w rozwoju przedsiębiorczości wiejskiej s. 231
Perspektywy na przyszłość s. 234

9. Perspektywy rozwoju obszarów wiejskich objętych siecią Natura 2000 w opinii lokalnych przedsiębiorców (Adam Czarnecki)

Wprowadzenie s. 241
Założenia badawcze i charakterystyka respondentów s. 242
Znajomość zagadnienia sieci Natura 2000 i jej akceptacja wśród przedsiębiorców s. 247
Wpływ sieci Natura 2000 na rozwój lokalny – subiektywna ocena potencjalnych korzyści i zagrożeń s.255
Rekompensaty za utracone korzyści s. 259
Obszary chronione w opinii przedsiębiorców z gmin porównawczych s. 262
Podsumowanie i wnioski s. 264

10. Realizacja funkcji turystycznej na obszarach sieci Natura 2000 (Artur Bołtromiuk)

Wprowadzenie s. 269
Rozwój funkcji turystycznej obszarów wiejskich s. 272
Instytucjonalne wsparcie i współpraca w zakresie świadczenia usług turystycznych s. 276
Nakłady i efekty działalności turystycznej s. 281
Podsumowanie i wnioski s. 288

11. Szanse rolnictwa zrównoważonego na terenach Natura 2000 (Józef Zegar)

Wprowadzenie s. 293
Potencjał przyrodniczy badanych gospodarstw rolnych na obszarach Natura 2000 s. 294
Użytkownicy gospodarstw i ich źródła utrzymania s. 298
Gospodarowanie s. 303
Świadomość ekologiczna s. 308
Aspekty ekonomiczne s. 310
Perspektywy rozwoju gospodarstw s. 318
Podsumowanie i wnioski s. 321

12. Model rozwoju obszarów wiejskich objętych siecią Natura 2000 (Mariusz Dacko)

Wprowadzenie s. 325
Dynamika Systemów jako metoda modelowania rozwoju zrównoważonego s. 328
Dynamika rozwoju systemów społeczno-gospodarczych – analogie ekologiczne s. 334
Koncepcja modelu rozwoju obszarów wiejskich objętych siecią Natura 2000 s. 342
Konstrukcja modelu i jego kalibracja s. 348
Dyskusja wyników modelu s. 353
Podsumowanie i wnioski s. 360

Podsumowanie i wnioski z badań (Artur Bołtromiuk, Marek Kłodziński) s. 365
Summary (Artur Bołtromiuk, Marek Kłodziński) s. 375

Powrót