Publikacje

Strona główna / Publikacje / Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi. Ludzie - społeczność lokalna - edukacja

redakcja naukowa Krystyna Szafraniec

kapita06

Kapitał ludzki i zasoby społeczne wsi. Ludzie - społeczność lokalna - edukacja

(Human capital and rural social resources. People - local community - education)

Warszawa: 2006, 336 s., tab., rys.
Wydawca: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
ISBN 83-89900-11-4
(wyczerpane)

Z Wprowadzenia
Książka ta jest prezentacją badania i wyników badania socjologicznego zrealizowanego w ramach grantu KBN w 2002 roku w sześciu celowo dobranych gminach wiejskich i - porównawczo - dwóch wielkomiejskich. Podjęto w nim pytanie o społeczny, edukacyjny i psychologiczny potencjał polskiej wsi, powszechnie dziś uważany jako ważny, lecz nie najlepiej w naukach społecznych rozpoznany czynnik rozwoju społecznego i powodzenia polskich reform. W badaniu uczestniczyło sześciu autorów, w większości socjologów. Nie ulega wątpliwości, że pomysł na takie badania mógł zaistnieć tylko w środowisku, gdzie myślenie o polskiej wsi w kategoriach ekonomicznych ściera się z myśleniem o niej w kategoriach socjologicznych, kulturowych i psychologicznych. Jako autorzy - wykonawcy tematu - postawiliśmy sobie wiele ważnych, choć niejednokrotnie nad wyraz prostych (podstawowych) pytań. Zebrany w badaniach materiał źródłowy jest wielowątkowy i będzie stanowił podstawę kilku dopełniających się merytorycznie monografii. W niniejszym opracowaniu zaprezentujemy zaledwie cząstki bądź wybrane aspekty interesujących nas zagadnień.

SPIS TREŚCI
Krystyna Szafraniec Wprowadzenie
Krystyna Szafraniec Introduction
ROZDZIAŁ 1. Krystyna Szafraniec Opis projektu i procedury badań
1.1. Ogólna charakterystyka projektu
1.2. Metoda i techniki gromadzenia danych
1.3. Kryteria i metoda doboru gmin do badań
1.4. Sposób doboru próby i realizacja badań terenowych
ROZDZIAŁ 2. Jarosław Domalewski Charakterystyka zbiorowości badanych
2.1. Demograficzne parametry zbiorowości wiejskiej
2.2. Wykształcenie mieszkańców gmin wiejskich
2.3. Struktura społeczno-zawodowa wiejskich respondentów
2.4. Zróżnicowanie gospodarstw rolnych
2.5. Sytuacja materialna i dochodowa wiejskich rodzin
2.6. Opis próbki miejskiej
Podsumowanie
Aneksy
ROZDZIAŁ 3. Barbara Fedyszak-Radziejowska Kapitał społeczny wsi - w poszukiwaniu utraconego zaufania
Wprowadzenie
3.1. Kapitał społeczny w badaniach socjologów. Koncepcje i problemy badawcze
3.2. Krótka charakterystyka badanych gmin
3.3. Zasoby społeczne wsi - więzi, zaufanie i gotowość do współpracy
3.4. Kapitał społeczny - organizacje, stowarzyszenia, aktywność wyborcza mieszkańców wsi
3.5. Elity wiejskie i ich rola w społecznościach lokalnych
3.6. Liderzy i ich organizacje, czyli kapitalizowanie zasobów społecznych wsi
3.6.1. Liderzy i wspólnota lokalna w gminie Białe Błota
3.6.2. Liderzy i wspólnota lokalna w gminie Dywity
3.6.3. Liderzy i wspólnota lokalna w gminie Gizałki
3.6.4. Liderzy i wspólnota lokalna w gminie Otyń
3.6.5. Liderzy i wspólnota lokalna w gminie Kluczewsko
3.6.6. Liderzy i wspólnota lokalna w gminie Płaska
3.7. Społeczeństwo obywatelskie wsi. Sukces czy niepowodzenie?
ROZDZIAŁ 4. Krystyna Szafraniec Zasoby jednostkowe z perspektywy pytania o bezradność i roszczeniowość polskiej wsi
Wprowadzenie
4.1. Zasoby ludzkie wsi - kategoryzacja i opis metod pomiaru
4.1.1. Kategoryzacja
4.1.2. Metody pomiaru i sposób analizy danych
4.2. Zasoby jednostkowej aktywności
4.2.1. Osiągnięcia statusowe jednostki
4.2.2. Potencjał aktywności życiowej
4.3. Charakterystyki mentalne i ich tło społeczne
4.3.1. Optymizm vs. pesymizm mieszkańców wsi
4.3.2. Anomia - poczucie zagubienia vs. normatywna pewność
4.3.3. Autorytaryzm - zróżnicowania w obrębie badanych zbiorowości
4.3.4. Pesymizm - anomia - autorytaryzm: kierunki wzajemnych zależności
4.4. Styl obecności w publicznej sferze życia
4.4.1. Rodzaje zasobów społecznych i metody pomiaru
4.4.2. Zasoby działania społecznego, kapitał obywatelski i kapitał innowacyjny badanych
4.5. Charakterystyki mentalne a aktywność życiowa jednostki
4.6. Charakterystyki mentalne a styl obecności w publicznej sferze życia
Zakończenie
ROZDZIAŁ 5. Sylwia Michalska Między konsumpcją, inwestycją a wyrzeczeniem - orientacje życiowe mieszkańców wsi
Wprowadzenie
5.1. Dążenia życiowe i materialne warunki życia mieszkańców wsi - ciągłość i zmiana
5.2. Orientacje życiowe - zagadnienia terminologiczne
5.3. Dochody i warunki życia badanych mieszkańców gmin wiejskich
5.4. Typy orientacji życiowych i ich społeczne korelaty
Zakończenie
ROZDZIAŁ 6. Beata Pięcek Portret zbiorowy wiejskich przedsiębiorców
Wprowadzenie
6.1. Charakterystyka badanych firm
6.2. Przedsiębiorczość w różnych ujęciach teoretycznych
6.3. Ogólna charakterystyka wiejskich przedsiębiorców - parametry demograficzne i status materialny
6.4. Motywacje gospodarczych działań
6.5. Drogi do własnego biznesu
Uwagi końcowe
ROZDZIAŁ 7. Jarosław Domalewski Reforma edukacji - szkolą wiejska - środowisko lokalne. Wzajemne uwarunkowania i zależności
Wprowadzenie
7.1. Reformy systemu oświaty
7.2. Procedura badania szkolnego - problematyka i kierunki analiz
7.3. Efekty pracy szkoły wiejskiej
7.3.1. Plany i aspiracje edukacyjne wiejskich gimnazjalistów
7.3.2. Kompetencje intelektualne, kulturowe i edukacyjne
7.3.3. Potencjalne typy karier życiowych badanej młodzieży
7.4. Lokalne uwarunkowania efektów pracy szkoły
7.4.1. Uwarunkowania przestrzenno-demograficzne
7.4.2. Uwarunkowania gospodarcze
7.4.3. Uwarunkowania społeczno-kulturowe
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 8. Krzysztof Wasielewski Drogi "do" i "od" wiejskiej inteligencji
Wprowadzenie
8.1. Od studenta do inteligenta - młodzież wiejska w uczelniach wyższych w Polsce (rys historyczny)
8.2. Charakterystyka badań własnych
8.3. Studenci wiejscy na UMK w Toruniu - kierunki studiów najbardziej i najmniej "zruralizowane"
8.4. Pochodzenie społeczne i sytuacja materialna studentów ze wsi
8.5. Droga na studia i cele na przyszłość
8.6. Po studiach na wieś - pytanie o rodowód wiejskiej inteligencji
8.7. Ocena zmian na wsi i perspektywy na przyszłość
8.8. Autoportret wiejskiego inteligenta
Podsumowanie
Powrót