Publikacje
Izabella Bukraba-Rylska
Kultura w społeczności lokalnej - podmiotowość odzyskana?Warszawa: IRWiR PAN, 2000, - 252 s.: zdj., tab.;Seria Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa ISBN 83-85369-47-3 (nakład wyczerpany) |
Jak w obecnych warunkach funkcjonuje kultura na wsi? Czy decentralizacja, pluralizm i samorządowość są wystarczającymi warunkami, by środowiska lokalne kształtowały tę sferę życia zgodnie z własnymi potrzebami, gustami i tradycjami, a więc w pełni podmiotowo? Jakie znaczenie w miejscowej ofercie kulturalnej przypisuje się lokalnemu dziedzictwu? Na te pytania autorka odpowiedzieć w książce podsumowującej wyniki badań w czterech wybranych gminach. Chociaż różnią się one położeniem, składem ludności, doświadczeniami historycznymi oraz stosunkiem do własnego dziedzictwa, zarazem jednak każda z nich stanowi szczególny przypadek pogranicza (etnicznego, wyznaniowego i kulturowego): prawosławno-katolicka Białowieża na wschodzie, sąsiadująca ze Słowacją Lipnica na Orawie, zamieszkały w połowie przez tzw. repatriantów Popielów na Opolszczyźnie, a nawet Przedbórz - położony wprawdzie w środkowej Polsce, ale w czasie zaborów przedzielony linią kordonu, z bardzo liczną niegdyś ludnością żydowską i usytuowany na styku regionu opoczyńskiego, radomszczańskiego i kieleckiego.
W poddanej badaniu dziedzinie wyróżniono aferę instytucjonalną (istnienie i kondycja palcówek), świadomościową (poglądy i opinie zainteresowanych) i treściową (znaki i wartości obecne w miejscowym repertuarze), co pozwoliło określić specyfikę każdej gminy. Przeprowadzone analizy potwierdzają niedoinwestowanie małych gmin w zakresie infrastruktury i istotny wpływ finansowych ograniczeń na kształt i rozmiar proponowanej oferty, ale zarazem wykazują zależność realizowanych obecnie działań dla kształtowania podmiotowość środowisk lokalnych i utrwalania się w nich syndromu "jaźni odzwierciedlonej".
Spis treści:
PRZEDMOWA 5
WSTĘP 7
I. GMINY, RESPONDENCI, NARZĘDZIA BADAWCZE 25
II. CZTERY GMINY — DZIEJE, STAN AKTUALNY, ŻYCIE KULTURALNE 40
Białowieża 40
Lipnica 57
Popielów 72
Przedbórz 87
Mieszkańcy gmin: między lokalnością a europejskością 103
III. ORIENTACJE KULTURALNE MIESZKAŃCÓW POLSKI LOKALNEJ 121
IV. ADIDASY I NICIORKI, CZYLI CO LUDZIE WIEDZĄ A CZEGO NIE WIEDZĄ 145
V. DZIAŁANIA LUDZKIE I OPÓR MATERII: LOKALNA PODMIOTOWOŚĆ Z POWIKŁANIAMI 174
VI. LOKALNA PODMIOTOWOŚĆ W PERSPEKTYWIE SAMORZĄDOWCÓW - AKTORZY, MECHANIZMY, ZAGROŻENIA 197
ZAKOŃCZENIE 221
SUMMARY 232
ANKIETA 235