Izabella Bukraba-Rylska, Maria Wieruszewska, Konrad Burdyka

Lokalne dziedzictwo kulturowe w doświadczeniu mieszkańców wsi ISBN: 978-83-7383-876-5 ISSN: serii 2543-5817 liczba stron: 242 miejsce wydania: Warszawa rok wydania: 2017 Wydawca: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN oraz Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o., Warszawa 2017

 

Książka do nabycia w księgarni internetowej Wydawnictwa Naukowego Scholar:

http://scholar.com.pl/sklep.php?md=products&id_c=13&id_p=2646

 

 

Ze Wstępu
Teksty zamieszczone poniżej stanowią efekt pracy interdyscyplinarnego zespołu złożonego z socjologów wsi i antropologów kultury (prof. Izabella Bukraba-Rylska, dr Konrad Burdyka, mgr Katarzyna Sadowska-Mazur, prof. Maria Wieruszewska i dr Anna Woźniak), którzy w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN (IRWiR PAN) w latach 2015–2016 realizowali grant Narodowego Centrum Nauki (NCN). Głównym przedmiotem ich zainteresowania było lokalne dziedzictwo kulturowe doświadczane przez mieszkańców czterech wybranych miejscowości położonych w różnych częściach Polski: Białowieży na Podlasiu, Czarni na Kurpiach, Krobi w Wielkopolsce i Prażmowa usytuowanego tuż koło Warszawy. W doborze terenu badań kierowano się kryterium regionalnych odmienności, ale również jego historycznie wyznaczoną specyfiką. Białowieża oferowała zróżnicowane etnicznie i wyznaniowo środowisko, które w przeszłości było niejednokrotnie poddawane analizie, a więc dawało możliwość porównywania (Bukraba-Rylska 2000; Społeczne światy Białowieży 2012). Czarnia to wieś, gdzie tradycje są nadal kultywowane i stanowią ważny element życia codziennego mieszkańców. Krobia (małe miasteczko skupiające jednak w sobie główne cechy kultury całej Biskupizny) reprezentuje przykład tradycji silnie i skutecznie zinstytucjonalizowanej, ale przez to już spetryfikowanej w określony kanon folkloru i wykorzystywanej w formach folkloru rekonstruowanego albo nawet folkloryzmu. Wreszcie Prażmów, położony koło wielkiej aglomeracji, stanowił przypadek wsi dopiero poszukującej swoich tradycji i rekonstruującej posiadane kiedyś zasoby kulturowe.

Spis treści

Wstęp (Izabella Bukraba-Rylska) 7

1. Doświadczanie kultury – propozycje teoretyczne (Izabella Bukraba-Rylska) 19

1.1. Socjologia kultury wobec rzeczywistości kulturowej 20
1.2. Tradycyjna humanistyka, czyli hermeneutyczne rozumienie 24
1.3. Co kryje socjologiczny limbus? 28
1.4. Współczesna humanistyka, czyli ku (syn)estetycznemu doświadczaniu 33
1.5. Znaczenie doświadczenia 37
Podsumowanie 44

2. Krajobraz kulturowy wsi w percepcji wizualnej (Maria Wieruszewska) 45

Wprowadzenie 45
2.1. Inspiracje teoretyczne dla wyboru ujęcia wizualnego w badaniach przestrzeni wsi 47
2.2. Patrzyć, zobaczyć, pokazywać. Analiza materiału empirycznego 57
2.2.1. Patrzyć 58
2.2.2. Zobaczyć 66
2.2.3. Pokazywać 72
Podsumowanie 79

3. Gry i zabawy ruchowe jako element dziedzictwa kulturowego polskiej wsi (Konrad Burdyka) 81

Wprowadzenie 81
3.1. Bogactwo i zanik tradycyjnych gier i zabaw na wsi chłopskiej 82
3.2. Zabawa jako element niematerialnego dziedzictwa 84
3.3. Zabawa a wydarzenia kulturalne na polskiej wsi 88
3.4. Potencjalne instytucje reintrodukcji gier i zabaw ludowych 90
Podsumowanie 93

4. Kultura w doświadczeniu (Izabella Bukraba-Rylska) 97

Zakończenie (Izabella Bukraba-Rylska) 117

Bibliografia 135
Aneksy 147
Aneks 1. Opisy miejscowości 147
Aneks 2. Skompilowany scenariusz rozmowy o niematerialnym dziedzictwie kulturowym 184
Aneks 3. Scenariusz badań fokusowych 189
Aneks 4. Kwestionariusz ankiety 194
Summaries (tłum. Izabela Syskowska) 211
1. Experiencing Local Culture – Goals and Conclusions (Izabella Bukraba-Rylska) 211
2. The Rural Cultural Landscape in Visual Perception (Maria Wieruszewska) 219
3. Group Games and Activities as an Element of the Cultural Heritage of Rural Poland (Konrad Burdyka) 226
Contents 235
Noty o autorach 237
Indeks osób 238

Powrót