redakcja naukowa: Jerzy Wilkin, Marta Błąd, Dorota Klepacka

Polska strategia w procesie kształtowania polityki Unii Europejskiej wobec obszarów wiejskich i rolnictwa (Polish Strategy in the Process of Shaping the European Union's Policy on Rural Areas and Agriculture) Warszawa: 2006, 160 s., tab., rys. Wydawca: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk ISBN 83-89900-12-2 (wyczerpane)

(ze Wstępu)

Poprzez wydanie niniejszej książki, Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Wydział Ekonomiczno-Rolniczy SGGW, Fundacja Fundusz Współpracy, Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich oraz Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN pragną włączyć się do dyskusji nad wizją polskiej polityki wiejskiej i strategią jej realizacji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Uważamy, że nasz udział w kształtowaniu Wspólnej Polityki Rolnej powinien być bardziej znaczący. Nie-zbędne wydaje się zaproponowanie ogólnonarodowego dyskursu o najważniej-szych celach polityki krajowej i unijnej wobec wsi oraz rolnictwa. Ożywienie dialogu powinno doprowadzić do wypracowania wniosków, które ukierunkowałyby polskie stanowisko w reformowaniu Wspólnej Polityki Rolnej, dostarczając argumentów polskim negocjatorom. Niezbędne jest również uświadomienie konieczności odchodzenia od polityki sektorowej na rzecz kompleksowej polityki rozwoju obszarów wiejskich

Obszary wiejskie i ich mieszkańcy tworzą olbrzymi potencjał rozwojowy. Aby go właściwie wykorzystać, należy mieć zarówno jasno sprecyzowaną wizję rozwoju jak też celów, które chce się osiągnąć. Wybranie najważniejszych - z punktu widzenia i kraju i mieszkańców wsi - celów wymaga dużej odwagi, wiedzy i jest trudne politycznie do przeprowadzenia. Ale jeśli przeprowadzi się uczciwy ogólnonarodowy dyskurs nad wizją wsi i rolnictwa w Polsce i Europie, to można uzyskać consensus w sprawie hierarchii zadań. Do określenia są bowiem zarówno trendy rozwojowe, których nie unikniemy, jak i takie, na których nam powinno zależeć. Właśnie na te drugie, warto wpływać przez dobór odpowiednich działań. Unia Europejska dostarczyła nam na lata 2007-2013 spis kilkudziesięciu preferowanych działań. Jeśli Polska zechce wdrażać wszystkie działania przewidziane w Europejskim Funduszu Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, niewątpliwie efektem będzie nadmierne rozproszenie zarówno środków, jak i realizującej je kadry. Dlatego pragniemy, aby zarówno ta książka, jak i poprzednia pozycja wydana wspólnie z Fundacją Fundusz Współpracy (Polska wieś 2025 - wizja rozwoju, pod red. Jerzego Wilkina) pomogła zainicjować dyskusję nad długookresową wizją rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce. W naszym przekonaniu przygotowanie takiej wizji jest podstawowym i niezbędnym warunkiem prawidłowego określenia i wypracowania polskiego stanowiska w sprawie reformy Wspólnej Polityki Rolnej UE, uwzględniającego cele istotne dla polskiej polityki rozwoju obszarów wiejskich.

SPIS TREŚCI

Wstęp

ROZDZIAŁ 1. Barbara Fedyszak-Radziejowska Rolnicy i mieszkańcy wsi jako interesariusze polityki rolnej

Wprowadzenie

1. Polityka rolna i jej interesariusze

2. Mieszkańcy wsi i rolnicy w roli interesariuszy polityki rolnej UE

3. Postawy, opinie, oczekiwania rolników i mieszkańców wsi wobec polityki rolnej po akcesji do UE

Zamiast podsumowania

ROZDZIAŁ 2. Waldemar Guba Interesy polskiego rolnictwa w kontekście Wspólnej Polityki Rolnej

Wprowadzenie

1. Dylematy

2. Przewagi konkurencyjne polskiego rolnictwa

3. Jak skutecznie uczestniczyć w procesie decyzyjnym UE

Podsumowanie

ROZDZIAŁ 3. Ryszard Kamiński Konieczność stosowania metody LEADER w nowym funduszu wiejskim - szansa czy zagrożenie?

1. Miejsce programu LEADER w nowym funduszu wiejskim

2. Co może być szansą we wdrażaniu programu LEADER

3. Czy LEADER może być zagrożeniem

Podsumowanie

ROZDZIAŁ 4. Edward Majewski, Sławomir Straszewski, Adam Wąs Potencjalne skutki finansowe różnych scenariuszy WPR na przykładzie wybranych gospodarstw modelowych w perspektywie lat 2007-2013

Wprowadzenie

1. Metodologia

2. Wyniki

3. Wnioski

ROZDZIAŁ 5. Władysław Piskorz Przewidywane kierunki zmian we Wspólnej Polityce Rolnej

Wstęp

1. Presja na zmiany w WPR

2. Kierunki zmian WPR

3. Przyszłość rolnictwa europejskiego w produkcji wysokiej jakości

ROZDZIAŁ 6. Jerzy Plewa Wyzwania dla polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich w perspektywie najbliższych lat

1. Doświadczenia z okresu członkostwa w UE

2. Reforma WPR

3. Nowa Perspektywa Finansowa 2007-2013

4. Negocjacje Rundy Doha - WTO

5. Nowa Perspektywa Finansowa na lata 2007-2013 i porozumienie w ramach WTO zmienią kształt WPR

6. Wpływ na kształt WPR

7. Wyzwania w bliskiej i średniej perspektywie

Podsumowanie i wnioski

ROZDZIAŁ 7. Walenty Poczta Wpływ integracji Polski z UE na sytuację ekonomiczną sektora rolnego

Wprowadzenie

1. Skutki integracji dla rolnictwa w ujęciu sektorowym

2. Skutki integracji dla wybranych typów gospodarstw rolnych

ROZDZIAŁ 8. Jerzy Wilkin Potrzeby i możliwości pogodzenia światowej liberalizacji handlu produktami rolnymi z utrzymaniem wsparcia dla rolników w Unii Europejskiej

1. Cele, siły przewodnie i bariery liberalizacji handlu

2. Korzyści z liberalizacji handlu - jakie i dla kogo?

3. Wpływ zjawisk globalnych na rolnictwo europejskie i Wspólną Politykę Rolną

4. Dlaczego należy wspierać rozwój rolnictwa w UE?

5. Trudna sztuka - wspieranie rolnictwa

6. Społeczna i polityczna legitymizacja polityki rolnej

7. Rola Polski w europejskim dyskursie o przyszłości wspólnej polityki wobec rolnictwa i obszarów wiejskich

ROZDZIAŁ 9. Józef S. Zegar Strategiczne wybory w zakresie rozwoju rolnictwa w świetle uwarunkowań zewnętrznych i krajowych

Wprowadzenie

1. Uwarunkowania rozwojowe

2. Cele strategiczne

3. Przesłanki modelu rolnictwa zrównoważonego

4. Polityka państwa

Zakończenie

ROZDZIAŁ 10. Marta Błąd i Dorota Klepacka Debata nad przyszłością polskiej wsi w Unii Europejskiej

1. Polski głos w debacie o przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej

2. Postulowane cele polityki krajowej i unijnej wobec obszarów wiejskich

3. Przyszłość polskiego rolnictwa i sposoby jego wspierania

4. Kapitał ludzki i kapitał społeczny na wsi

5. Postulaty dotyczące polityki UE w latach 2007-2013

6. Proponowane zmiany w działaniach nakierowanych na wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich

Final conclusions Urszula Budzich-Szukala, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Jerzy Wilkin