Publikacje
Marta Błąd
Sto lat reform agrarnych w PolsceWarszawa 2019, 281 s. Copyright © 2019 by Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN oraz Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa ISBN 978-83-65390-41-7 |
Książka do nabycia w księgarni internetowej Wydawnictwa Naukowego Scholar:
https://scholar.com.pl/pl/ksiazki/3887-sto-lat-reform-agrarnych-w-polsce.html
Publikacja opracowana w ramach projektu sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2015/19/B/HS4/01719
Spis treści
Przedmowa 9
Rozdział 1. Wprowadzenie metodologiczne 13
1.1. Ekonomia polityczna jako inspiracja i metodologiczna podstawa badań 13
1.2. Dlaczego historia jest nam potrzebna 14
1.3. Refleksja o „reformie” jako „zmianie” 19
1.4. O pojęciu „ustroju rolnego” i „reformy rolnej” 25
1.5. Pamiętniki jako źródło wiedzy 28
1.6. Matematyczność świata 31
Rozdział 2. Reformy agrarne Polski Odrodzonej 35
2.1. Uwłaszczenie chłopów 36
2.2. Przeludnienie i osoby „zbędne” 45
2.3. „Cukier krzepi, ale nie nas”, czyli o biedzie chłopskiej w pamiętnikach chłopów 51
2.4. Ku pierwszemu Sejmowi Ustawodawczemu 60
2.5. Debata sejmowa dotycząca reformy rolnej 63
2.6. Ustawy o reformie rolnej 72
2.7. Pierwszy spis powszechny Polski Odrodzonej. Struktura agrarna 78
2.8. Wyniki parcelacji i scalania w ujęciu statystycznym 88
2.9. Serwituty i ich znoszenie 102
Rozdział 3. Parcelacja ziemi i kolektywizacja w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 111
3.1. Geneza i rola Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego 112
3.2. Dekret PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej 115
3.3. Przebieg reformy rolnej, czyli z czym zmagali się reformatorzy 118
3.4. Rezultaty reformy rolnej w ujęciu statystycznym 124
3.5. Reforma rolna w relacji Władysława Gomułki 132
3.6. „Ta ziemia jest nasza” – reforma rolna w pamiętnikach chłopów 137
3.7. „I stała się ciemność” – reforma rolna we wspomnieniach ziemian 148
3.8. Kolektywizacja polskiej wsi i opór przeciw kolektywizacji 159
3.9. Kolektywizacja w Pamiętnikach Nowego Pokolenia Chłopów Polskich 167
3.10. Język propagandy komunistycznej w tekstach dotyczących reform rolnych 171
Rozdział 4. Przekształcenia państwowych gospodarstw rolnych w Trzeciej Rzeczpospolitej 181
4.1. Transformacja ustrojowa i Plan Balcerowicza 181
4.2. Państwowe gospodarstwa rolne – rozmiar zjawiska 189
4.3. Debata sejmowa o przekształceniach państwowych gospodarstw rolnych 193
4.4. Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa 199
4.5. Wyniki przekształceń państwowych gospodarstw rolnych w ujęciu statystycznym 204
4.6. Polityczny charakter likwidacji PGR-ów? 219
4.7. Społeczne konsekwencje likwidacji PGR-ów, czyli o tym, czy wszystkiemu winna jest transformacja systemowa 225
4.8. Transformacja systemowa i likwidacja państwowych gospodarstw rolnych w Pamiętnikach Nowego Pokolenia Chłopów Polskich 233
Zakończenie i wnioski 243
Bibliografia 257
Indeks osobowy 277