|
WSTĘP DO SOCJOLOGII WSI |
|
prof. nadzw.
dr hab. Izabella Bukraba-Rylska |
|
Wykład: 60 godz., dwa semestry, dla III roku, środy, godz. 14.00-16.00, Instytut Socjologii UW, ul. Karowa 18, sala 304. |
|
Cel zajęć: Prezentacja podstawowych wątków socjologii wsi w ujęciu systematycznym z historycznymi egzemplifikacjami (specyfika rolnictwa – paradygmat „hezjodyczny”, społeczność wiejska, tradycyjna kultura ludowa, mentalność chłopska – „dwie dusze” i steniczny kolec, miejsce wsi i jej kultury w społeczeństwie globalnym, „rolniczy” charakter Słowian, status poł-peryferii). Ukazanie trwałości zjawisk związanych z wsią (stosunek do życia, pracy, społeczeństwa) i postaw wobec wsi (mitologizacje wsi w myśleniu potocznym i naukowym). Koncepcje rozwoju wsi (od kolektywizacji, przez „wzrost bez rozwoju” do WPR UE). Próba określenia wizerunku, miejsca i statusu środowisk wiejskich w aktualnie toczonym dyskursie publicznym. Społeczeństwo polskie jako chłopskie. Spojrzenie na współczesną rzeczywistość kulturową w Polsce przez pryzmat wielości tradycji, języków, wartości. Rozważenie szans i zagrożeń dla dialogu społecznego. |
|
Program
szczegółowy: a) semestr zimowy: 1. Wspólnota - wieś - społeczność lokalna. Trwałe elementy dyskursu socjologicznego 2. Rolnictwo: od „Wieku Złotego” po „zmotoryzowany przemysł żywieniowy” 3. Od folwarku pańszczyźnianego do pgr-ów. Trwałość formacji agrarnej 4. Socjologia wsi: dyscyplina, przedmiot, metody 5. Metoda monograficzna w polskiej socjologii wsi 6. Metoda biograficzna w polskiej socjologii wsi 7. Koncepcje zmiany wiejskiej społeczności lokalnej 8. Rodzina chłopska – jednostka społeczna i ekonomiczna 9. Chłopskie gospodarowanie – od ekonomii do antropologii gospodarczej 10. Struktura agrarna – trwałość i symptomy zmiany 11. Przeludnienie agrarne, bezrobocie, ludzie zbędni 12. Migracje: od „obieżysastwa” do „ludzi na huśtawce” 13. Chłopo-robotnicy. Migracje wahadłowe jako efekt socjalistycznej niedourbanizacji 14. PGR-y: założenia ideologiczne, realia ekonomiczne, konsekwencje społeczne 15. Chłop – rolnik - farmer b) semestr letni: 1. Edukacja na wsi 2. Struktura społeczna wsi 3. Kwestia włościańska, chłopska… 4. Koncepcje rozwoju wsi 5. Gospodarstwa rodzinne w Polsce i na Zachodzie 6. Nowe tendencje w rozwoju wsi i rolnictwa wybranych krajów Europy 7. Chłop polski – mity, legendy, stereotypy 8. Kultura ludowa – ideologiczne konteksty i zastosowania 9. Model tradycyjnej kultury ludowej – ustalenia i kontrowersje 10. Wierzenia, religijność, światopogląd typu ludowego 11. Folklorystyka – między folklorem a folkloryzmem 12. Sztuka ludowa – inwektywy i estetyka perwersyjna 13. Kultura ludowa w kulturze współczesnej 14. Kultura wsi: od modelu „uczestnictwa” do modelu „lokalizmu” 15. Społeczeństwo polskie – społeczeństwo dubeltowo chłopskie |
|
Literatura: - I. Bukraba-Rylska: Kultura ludowa /w:/ Kultura ludowa – wieś – mieszkańcy wsi, IRWiR PAN, Warszawa 2002. -
P. Starosta, Poza metropolią. Wiejskie i
małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospołecznego.
Łódź 1995. (Wprowadzenie: ss. 5-12, rozdz. 1. Odkrycie, krytyka i renesans
społeczności lokalnej: ss. 13-41). -
J.
Kochanowicz, Spór o teorię gospodarki chłopskiej.
Warszawa 1992. (rozdz. 2. Kim są chłopi? ss. 37-56). -
R. Sulima, Literatura a dialog kultur. Warszawa 1982. (rozdz. Źródło i pion. Figury myślenia o ludowości. ss. 75-116). |
|
Forma zaliczenia: Na zaliczenie test pisemny. Egzamin w formie ustnej. |
Opracowała: I. Bukraba-Rylska