|
Tytuł: |
Metodologia badań socjologicznych. Zagadnienia ogólne |
|
Autor: |
Stefan Nowak |
||
Wyd.: |
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970 |
||
Publikacja stanowi pierwszą część podręcznika dla studentów socjologii
oraz tych adeptów innych nauk społecznych, którzy w swej pracy naukowej
zamierzają posługiwać się metodami badań wypracowanymi w ostatnich
dziesięcioleciach rozwoju tzw. Empirycznej socjologii. |
|||
SPIS TREŚCI |
|||
Wstęp Rozdział pierwszy.
Zjawiska i procesy społeczne 1.Kłopoty z przedmiotem i zakresem socjologii 2.Dwa sposoby patrzenia na ludzi i ludzkie zbiorowości 3.Rozumienie zjawisk społecznych a problem metodologicznej odrębności
humanistyki 4.Przedmioty świata pozaludzkiego w oczach socjologa 5.Zmienne charakteryzujące jednostki ludzkie w badaniach społecznych 1.Zbiorowości .ludzkie jako przedmiot zainteresowania socjologów.
Różnorodności znaczeniowe terminu „grupa” 2.Cechy zbiorowości ludzkich a cechy jednostek 3.Cechy strukturalne zbiorowości 4.Dwa sposoby patrzenia na zjawiska kultury 5.Cechy przekrojowe zbiorowości ludzkich a dynamicznie podęte zdarzenia
i .procesy w nich zachodzące Rozdział drugi. Pojęcia i
wskaźniki 1.Terminy i pojęcia języka socjologii 2.Nazwy jednostkowe i ogólne, uniwersalne i historyczne 3.Definiowanie pojęć 4.Definicje cząstkowe i definicje probabilistyczne 5.Pojęcia syndromatyczne a modele teoretyczne zjawisk 6.Zmienne jakościowe i ilościowe 7.Klasyfikacje i typologie 8.Własności obserwowalne, cechy dyspozycyjne i inferowane „zmienne
ukryte” w treści pojęć socjologicznych 9.Rodzaje wskaźników w badaniach społecznych 10.
Zachowania, wypowiedzi i przedmioty materialne jako wskaźniki
zmiennych socjologicznych 11.
Pozaformalne kryteria przydatności pojęć socjologicznych 12.
Terminy zabarwione emocjonalnie w aparaturze pojęciowej socjologii Rozdział trzeci. Rodzaje
twierdzeń 1.Stopień ogólności twierdzeń 2.Liczbowe charakterystyki populacji; częstości względne zjawisk i
statystyczne zależności między zmiennymi 3.Twierdzenia probabilistyczne 4.
Relacje czasowo-przestrzenne i inne relacje strukturalne między
elementami zbiorów 5.
Tezy przyczynowe a tezy o współistnieniu bądź następstwie zdarzeń 6.
Rodzaje związków przyczynowych między zmiennymi dychotomicznymi 7.
Związki między zmiennymi ilośc2owymi a zmiennymi jakościowymi 8.
Związki funkcyjne dwóch zmiennych ilościowych 9.
Zależności wielozmiennowe zmiennych ilościowych 10.
Typ zmiennej a charakter tezy o zależnościach cech mierzalnych 11.
Rodzaje twierdzeń o dynamice procesów społecznych 12.
Zdania eliptyczne w naukach społecznych 13.Twierdzenia tauta1ogiczne 14.Tezy empiryczne a sądy wartościujące o rzeczywistości społecznej Rozdział czwarty.
Sformułowanie problematyki badań 1.Społeczna i naukowa geneza problemów badawczych 2.Przedmiot badania a problem badawczy 3.Rodzaje pytań. Problem a hipoteza 4.Zjawiska badane jako przedmiot zainteresowań i jako próba szerszej
klasy zjawisk 5.
Rodzaje badań o intencji „historycznej” 6.
Precyzowanie problemu badawczego a zwiad badawczy 7.
Wybór metod badania i ostateczna operacjonalizacja problemu Założenia
badawcze |
Rozdział piąty.
Uzasadnianie twierdzeń; empiryczna kontrola hipotez 1.Rola sądów spostrzeżeniowych w uzasadnianiu twierdzeń nauk
empirycznych 2.Zdania jednostkowe a indukcyjne uzasadnianie zdań ogólnych 3.Reguły indukcji eliminacyjnej 4.Eksperymentalna kontrola, zmiennych niezależnych a weryfikacja
hipotez przyczynowych 5.Statystyczne bądź historyczne konsekwencje zależności warunkowych 6.Kłopoty z weryfikacją ogólnych praw społecznych i zastępcze funkcje
współrzędnych czasowo-przestrzennych 7.Genetyczna determinacja prawidłowości socjo1ogicanyeh 8.Badania eksperymentalne a nieeksperymentalne metody weryfikacji
hipotez przyczynowych 9.Uogólnianie wniosków a problem reprezentatywności próby 10. Zasady wnioskowania
statystycznego 11. Wpływ wiedzy uprzedniej na
interpretację wyników badania Rozdział szósty. Wyjaśnianie
zdarzeń 1. Ogólny schemat wyjaśniania 2. Wyjaśnianie zdarzeń i ich
zbiorów przez twierdzenia statystyczne 3. Wyjaśnienia niekompletne 4. Wyjaśnienia hipotetyczne 5. Wyjaśnianie zachowań
ludzkich przez ich motywy 6. Prawa „matrycowe” w
wyjaśnianiu ludzkich zachowań 7. Wyjaśnienia genetyczne 8. Wyjaśnienia teleologiczne 9. Wyjaśnienia konkurencyjne
a wyjaśnienia komplementarne Rozdział siódmy. Budowa
teorii 1.Różne znaczenia terminu „teoria” 2.Systematyzacja przedmiotowa; systematyzacja typologiczna a inwentarze
twierdzeń teoretycznych 3.Czynnikowa systematyzacja ogółu przyczyn tego samego skutku 4.Hipotetyczne „zmienne ukryte” w systematyzacji łańcuchów
przyczynowych 5.Podejście funkcjonalne 6.Teorie zaksjomatyzowane 7.Prosta systematyzacja dedukcyjna 8.Redukcja praw do bardziej elementarnych praw 9.Modele teoretyczne zjawisk i procesów społecznych Rozdział ósmy.
Przewidywanie zdarzeń a praktyczne zastosowania wyników badań 1.Prosty i złożony schemat przewidywania 2.Przewidywania probabilistyczne i przewidywania warunkowe 3.Wiedza o strukturze i kulturze zbiorowości w procesie przewidywania
zachowań 4.Przewidywanie zachowań na podstawże zamiarów, planów i postaw wobec
przyszłości 5.Prognozy samorealizujące się 6.Ekstrapolacja trendów 7.Prognozy długofalowe 8.Istota badań socjologicznych w ujawnianiu i diagnozie problemów
społecznych 9.Wiedza teoretyczna i wiedza diagnostyczna w socjotechnice 10. Manipulacja zmiennymi
socjologicznymi w inżynierii społecznej 11. Empiryczna ocena skutków
działań praktycznych 12. Niektóre problemy związane
z praktycznymi zastosowaniami badań socjologicznych 13. Badania stosowane a
socjologia poszczególnych dziedzin życia społecznego |
||
Powrót do: Metodologia nauk
społecznych
Opracowała: I. Bukraba-Rylska