pod redakcją Beaty Pięcek

System emerytalno-rentowy rolników i usługi opiekuńczo-lecznicze w opiniach dwóch pokoleń (The Farmers' Pension System and Care and Therapeutic Services in Rural Areas in the Opinions of Two Generation) Warszawa: 2004, 174 s., map.,tab. Wydawca: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk ISBN 83-85369-71-6

Badania przeprowadzono w czterech gminach, których dobór wynikał z przyjętych przez zespól badawczy założeń, by dobrane do badań jednostki reprezentowały ten sam typ demograficzny. Starano się tym samym sprawdzić, jak w podobnych warunkach społeczno-ekonomicznych funkcjonuje służba zdrowia i opieka społeczna. Wykonawcy projektu postawili też kilka podstawowych pytań, na które odpowiedzi przyniosły przeprowadzone badania terenowe (...) Pytano m.in.:
- Jaki czynnik determinuje stopień zadowolenia z systemu emerytalno-rentowego i jakie są korzyści postrzegane przez różne grupy społeczne?
- Co w powszechnym odczuciu stanowi główny mankament systemu i jakie są propozycje jego weryfikacji?
- Czy istnieje powszechna zgoda na utrzymanie odrębnego systemu ubezpieczeń społecznych rolników i jakie są jej determinanty?
- Czy następują zmiany w ocenie kryteriów uprawnień emerytalnych rolników?
W badaniach skupiono się również na zagadnieniach jakości usług medycznych i opiekuńczych oraz rodzajach barier utrudniających dostęp do placówek służby zdrowia i opieki społecznej, szczególnie uciążliwych dla osób starszych. (...) Starano się też sprawdzić, czy i jakie gminy organizują w specjalny sposób pomoc starszym mieszkańcom. (...)
Podstawą oceny sprawności funkcjonowania systemu służby zdrowia i opieki społecznej w gminie były wywiady z przedstawicielami władz lokalnych, pracownikami służby zdrowia i opieki społecznej oraz aptek. Skonfrontowano je z opiniami ludności wiejskiej na temat rzeczywistych potrzeb w omawianym zakresie i możliwości ich zaspokojenia na terenie gminy. Zebrano również opinie reprezentantów gospodarstw domowych o funkcjonowaniu systemu emerytalno-rentowego wraz z propozycjami ewentualnych jego zmian. (...)
(z recenzji prof. dr hab. Bogdana Klepackiego)

Spis treści

Wstęp (Barbara Tryfan)

Część I. Charakterystyka badanych środowisk na tle procesów demograficznych w Polsce

1.1. Proces starzenia się ludności wiejskiej w Polsce w ujęciu retrospektywnym i perspektywicznym oraz w zróżnicowaniu przestrzennym (Izasław Frenkel)

1.2. Metodologia badań. Opis jednostek badawczych (Beata Pięcek, Sylwia Michalska)

1.3. Główne cechy społeczno-demograficzne respondentów (Beata Pięcek)

1.4. Warunki życia ludności wiejskiej (Beata Pięcek)

Część II. Opinie o systemie emerytalno-rentowym rolników (Barbara Tryfan)

Wstęp

2.1. Hipotezy robocze w sferze ubezpieczeń emerytalnych

2.2. Problem wcześniejszych emerytur

2.3. Korzyści systemu emerytalnego

2.4. Mankamenty systemu emerytalnego rolników

2.5. O utrzymanie własnego systemu emerytalnego rolników

2.6. Kryteria nabycia uprawnień

2.7. Finansowanie czy współfinansowanie

2.8. O gromadzeniu funduszy na emerytury rolnicze

2.9. Składka na ubezpieczenie społeczne

2.10. Wiek składkowy i wiek emerytalny

2.11. Dodatki do emerytury

2.12. Emerytura jako główne źródło utrzymania

2.13. Obligatoryjność czy fakultatywność

2.14. Obowiązek opieki nad seniorami

2.15. Poziom życia wiejskich seniorów

2.16. Wymiana międzypokoleniowa w rodzinie

2.17. Organizacja systemu zabezpieczenia społecznego

Część III. Opinie o usługach opiekuńczo-medycznych na Wsi

Wstęp (Beata Pięcek)

3.1. Główne problemy zdrowotne starszej części ludności wiejskiej (Beata Pięcek)

3.2. Ilościowa i jakościowa charakterystyka zrealizowanych wizyt lekarskich starszej części społeczności wiejskiej (Beata Pięcek)

3.3. Najważniejsze problemy, niedobory i braki w lokalnej służbie zdrowia w opiniach dwóch pokoleń (Beata Pięcek)

3.4. Korzystanie ze stacjonarnej opieki zdrowotnej przez starszą część społeczności wiejskiej (Beata Pięcek)

3.5. Skala, intensywność i struktura korzystania z badań oraz z porad lekarskich według specjalizacji lekarskiej i miejsca lokalizacji (Beata Pięcek)

3.6. Finansowy aspekt korzystania z usług służby zdrowia przez ludność wiejską (Beata Pięcek)

3.7. Apteki i punkty apteczne. Stopień obciążeń wiejskich gospodarstw domowych z tytułu zakupu leków (Beata Pięcek)

3.8. Wykorzystanie badań profilaktycznych i możliwości leczenia sanatoryjnego przez mieszkańców wsi (Sylwia Michalska)

Część IV. Problemy związane z pomocą społeczną i usługami opiekuńczymi na Wsi

4.1. Wiejskie rodziny ubogie (Barbara Tryfan)

4.2. Pomoc społeczna i usługi opiekuńcze dla ludności wiejskiej (Beata Pięcek)

4.3. Kryteria udzielania pomocy (Barbara Tryfan)

4.4. Postawy wobec pomocy zamkniętej (Barbara Tryfan)

4.5. Pomocnice domowe na wsi (Barbara Tryfan)

Uwagi końcowe (Beata Pięcek, Barbara Tryfan)

Bibliografia

Summary